Tchaikovsky Kimdir?
Doğumu: 7 Mayis , 1840, Votkinsk, Rusya
Ölümü: 6 Kasim 1893, St. Petersburg, Rusya
Tchaikovsky’nin annesini " akut bir bicimde ice donuk bir cocugun tum atesliligiyle" sevdigi sikca yazilir. Bilinen o ki; annesi 1854’te koleradan oldugunde, 14 yasindaki Peter Illich ilk eserlerinden biri olan piyano icin walsi annesinin hatirasina yazdi. Sekiz yil sonra o zaman yeni acilan St. Petersburg Konservatuari’na girdi ve 1865’te Moskova Konservatuari’nda armoni profesoru oldu.
1860’larin sonu ve 1870’lerin basinda besteledigi eserler her ne kadar St. Petersburg’daki milliyetci bestecilerin eserleri ile benzesse de (Halk sarkilarini ele alisi ve Glinka’dan esinlenen armonisi) diger bazi besteciler, Tchaikovsky’nin muzigini fazla duygusal ve az "Rus" olarak degerlendirdiler. Yine de Tchaikovsky, 19.yuzyilin sonlarinin basta gelen Rus bestecisi haline geldi. Orkestra icin ve bale icin muzikleri ve operalari ve sanat sarkilari ile cok verimli bir besteci idi. 1893 Kasim’inda, Pathetique Senfoni’nin sefligini yaptiktan dokuz gun sonra oldu.
Tchaikovsky escinselligini bir sir olarak sakladi, kendisini bestelerine ve alkole vererek hayatinin buyuk bir bolumunu mutsuzluk ve yalnizlik icinde gecirdi. Ukrayna’da kizkardesinin evinde gecirdigi mutlu yazlar dahi kizkardesinin oglu Vladimir Davydov’a asik olunca icine dustugu sucluluk duygulariyla zedelendi. Evliligi seksuel problemlerine bir cozum olarak gordu ve muzigine hayran bir kadin kendisi ile iliskiye girince, bu kadina evlenme teklif etti. Bu evlilik yanlizca bir ay surdu ve felaketle sonuclandi: Tchaikovsky sinir krizi gecirdi, intihara tesebbus etti ve iki gun kendini bilmez halde yatti. Doktor ulkeyi terketmesini tavsiye etti. Sonraki iliskisi eserlerine hayran olan baska bir dul kadin, Nadezhda von Meck ile oldu; kadin yuzyuze tanismamayi sart kostu ve yanliz mektuplar araciligi ile gorustuler. Tchaikovsky’nin ruhsal durumu kotulesti ve 1890’da Meck aniden iliskilerine ve bestecinin aldigi harcliga son verdi.
Tchaikovsky’nin olumu ile ilgili pekcok teori ortaya sunuldu. Zamaninda yayilan dedikodulardan biri en son senfonisi Pathetique’nin basarisizligi uzerine intihar etmis olmasi idi. Bir baskasi, kolera epidemigi sehri sarmisken kaynatilmamis bir bardak su ictigi ve bu hastaliktan oldugu idi. Ancak 20. Yuzyilin ikinci yarisinda bilimciler su iki varsayimi ortaya koydular: seksuel davranislari yuzunden eski okulunda bir onur kurulunca yargilandi ve intihar etmesi emredildi, veya kraliyet ailesinin bir erkek uyesi ile romantik bir iliskiye girmesi uzerine zehirle intihari icin tesvik edildi.
Bugun Tchaikovsky butun zamanlarin en buyuk bestecilerinden biri sayiliyor; olaganustu melodik yaraticiligi, parlak orkestral yazisi, romantik ve tutkulu muzik duyarliligi hayranlik veriyor.
Pyotr İlyiç Çaykovski (Rusça: Пётр Ильич Чайкoвский, d. 7 Mayıs 1840; Votkinsk - ö. 6 Kasım 1893; Sankt Petersburg), Romantik Dönem Rus klasik müzik bestecisidir. Senfoni, opera, bale, enstrümental ve oda müziği ile şarkı gibi birçok tarzda eser vermiştir. Günümüz klasik müzik repertuarında yer alan en popüler konser ve gösteri müziklerini yazmıştır. Bunların arasında Kuğu Gölü, Uyuyan Güzel, Fındıkkıran bale müzikleri, 1812 Uvertürü, ilk Piyano Konçertosu, son üç senfonisi ve Yevgeni Onegin opera müziği sayılabilir.
Çaykovski orta sınıf bir ailenin çocuğu olarak dünyay gelmiştir. Müziğe karşı erken yaştan itibaren yatkınlık göstermesine rağmen devlet memuru olmak için eğitim almıştır. Ailesinin istememesine rağmen müzik alanında kariyer yapmayı seçerek 1862 yılında Sankt Petersburg Konservatuarı'na girdi ve 1865 yılında buradan mezun oldu. Bu formel, batıya yönelik eğitim Çaykovski'yi döneminin Rus Beşleri olarak bilinen ve genç Rus bestecilerden oluşan ulusalcı akımından ayırmıştır.
Hernekadar popüler başarılara imzasını atmış olsa da duygusal anlamda kendini hiçbir zaman güvende hissetmemiş ve yaşamı boyunca kişisel krizlerle karşılaşmış ve dönem dönem depresyona girmiştir. Bunu etkileyen faktörler arasında bastırılmış homoseksüelliği ve açığa çıkma korkusu, kötü evlilik hayatı ve zengin bir dul olan Nadejda von Meck ile 13 yıl süren ilişkisinin aniden sona ermesi sayılabilir. Özel hayatındaki hengâmeye rağmen Çaykovski'nin ünü günden güne artmış, Çar tarafından yaşam boyu maaşa bağlanmış ve dünya çapında konser salonlarında eserleri takdir görmüştür. 53 yaşında ani ölümü genellikle koleraya bağlansa da bazı kaynaklar intihar ettiğini öne sürmektedir.[1]
Dünya üzerinde konser izleyicileri arasında çok popüler olmasına rağmen Çaykovski zaman zaman eleştirmenler, müzisyenler ve besteciler tarafından sert eleştirilere maruz kalmıştır. Ancak günümüzde önemli bir besteci olduğu konusunda artık bir şüphe kalmamıştır.[2] 20. yüzyılın başında ve ortalarında batılı eleştirmenler Çaykovski'nin müziğini bayağı bulmuşlar ve gerisinde bir düşüncenin yatmadığını öne sürmüşlerdir. Ancak bu küçümseme zamanla ortadan kaybolmuştur.[3]
Konu başlıkları
Hayatı
Çocukluğu
Çaykovski Ailesi 1848. Soldan sağa: Pyotr, Aleksandra Andreyevna (anne), Aleksandra (kızkardeş), İppolit, İlya Petroviç (baba).
Pyotr İlyiç Çaykovski 7 Mayıs 1840'ta o zamanlar Rusya İmparatorluğu'nun Vyatka eyaletinde bulunan günümüz Udmurtya'sında küçük bir maden şehri olan Votkinsk'te doğdu.
Ukrayna vatandaşı olan babası İlya Petroviç Çaykovski, çeşitli Rus şehirlerinde fabrika yöneticisi olarak çalışmış olan bir devlet maden mühendisiydi.[4] Büyükbabasının adı Pyotr Fyodoroviç Çayka'dır (sonradan adını Çaykovski olarak değiştirmiştir), Çayka (Ukrayna dili: Чайка, anlamı martı) geleneksel bir Ukrayna soyadıdır. Pyotr Çayka 1745 yılında Ukrayna'da Poltava yakınlarında Nikolaevka'da doğmuştur. 1785 yılında soylular siciline kaydedilmiştir. Pyotr Çayka, Kiev'de ilahiyat fakültesinde okuduktan sonra Sankt Petersburg'da tıp eğitimi görmüş olan Fyodor Çayka (yak. 1695–1767) ile eşi Anna'nın (1717–?) ikinci çocuklarıdır. [5]
Bestecinin annesi Alexandra Andreyevna (kızlık soyadı d'Assier) kısmen Fransız asıllıydı ve İlya'nın üç eşinden ikincisiydi.
Pyotr, babasının ikinci evliliğinden olan altı çocuğunun ikincisiydi. Dört erkek kardeşi (Nikolay, İppolit, ve ikiz Anatoly ile Modest, sonuncusu oyun yazarı, libretto yazarı, ve çevirmendir), ve Aleksandra adlı bir kızkardeşi vardı. Babasının ilk evliliğinden Zinayda adlı bir üvey kızkardeşi de vardı.[6]
1843 yılında Çaykovski'nin ebeveyni Fanny Dürbach adında bir Fransız mürebbiye tuttular. Fanny'nin çocuklara gösterdiği ilgi ve şefkatin bir yaşamöyküsü yazarı tarafından soğuk, mutsuz, uzak bir anne olarak tanımlanan Aleksandra'nın açığını kapadığı söylenir.[7] Ancak diğer yazarlar Aleksandra'nın oğlunun üzerine titrediğini söylemektedir.[8]
Çaykovski beş yaşında piyano dersi almaya başladı. Üç yıl içinde öğretmeni kadar yetkin bir şekilde müzik okuyabilecek kadar yetenekli bir öğrenciydi. Anne ve babası müziğe karşı olan yeteneğini çok destekliyordu. özel hoca tutmanın yanı sıra bir org almış ve piyano çalışması konusunda şevk vermişlerdi.[9] Ancak ailesinin müzik yeteneği karşısındaki arzuları kısa zamanda köreldi. 1850 yılında aile Çaykovski'yi Sankt Petersburg'ta bulunan İmparatorluk Hukuk Okuluna göndermeye karar verdi. Bu okul daha çok küçük soylu ve seçkin tabakanın çocuklarına hitap ediyordu ve öğrencilerini devlet memuru kariyerine hazırlıyordu. Okula giriş yaşı 12 olduğu için Çaykovski evinden 1.300 km. uzakta okulun hazırlık sınıfında iki yıl geçirmek zorundaydı.[10] BU iki yıl geçtikten sonra Çaykovski yedi yıllık öğrenim almak üzere İmparatorluk Hukuk Okuluna geçti.[11]
14 yaşındayken çok bağlı olduğu annesini kaybetti ve bu daha sonra eserlerinde bile kendisini gösterecek olan depresif yanının gelişmesine katkıda bulundu.19 yaşında eğitimini tamamlayarak devlet memuru oldu. 21 yaşındayken Sonradan Petersburg Konservatuvarı’na dönüşecek yeni bir müzik okuluna kaydoldu. 1865 yılında mezun oldu ve Moskova Konservatuvarı’nda müzik öğretmenliğine başladı. Bu kurumda çalıştığı 11 yıl boyunca birçok büyük eser yaratan Çaykovski, ilk defa Alınyazısı adlı senfonik şiirde kendi bestecilik üslubunu ortaya koydu: Tutku ve özlem dolu, küçük şarkıları yeğleyen bir üslup.
Eşcinsel eğiliminin dedikodulara yol açmasını önlemek için 1877’de konservatuvardan bir öğrencisi ile evlenen Çaykovski’nin bu evliliği çok başarısız olmuş ve intihar girişiminde bulunmasına yol açmıştı. Dokuz hafta sonra eşini ve Moskova’yı terk eden ancak boşanamayan besteci 1878’de varlıklı bir müziksever olan Nadezhda von Meck ile tanıştı. 11 çocuklu bu genç kadın Çaykovski'yi maddi olarak destekledi ancak ilişkileri sadece mektuplaşma yoluyla sürdü, von Meck'in isteğiyle birbirlerinin yüzünü görmediler. Aldığı maddi destek sayesinde Çaykovski öğretmenlikten ayrılıp kendisini bestelerine verdi. 1878 - 1885 yıllarını Avrupa-Rusya arasında gidip gelerek geçiren besteci, gittiği ülkelerde orkestralar yönetti. 1891’de ise [[Amerika Birleşik Devletler 'ye giderek kendi eserlerinden oluşan dinletiler gerçekleştirdi.
Çaykovski, 1875’de ilk kez seslendirilen 1. Piyano Konçertosu ve 1876’da sehnelenen Kuğu Gölü balesi ile büyük başarı kazanmıştı; en başarılı operası olan Eugene Onegin 'i 1879’da tamamladı; 1880'de 1812 Yılı Uvertürü 'nü yazdı;[1881]]’de ilk kez seslendirilen Keman Konçertosu zamanla keman dağarcığının en gözde eserlerinden birisi oldu; 5. Senfoni 1888’deki ilk seslendirilişinden itibaren büyük başarı kazandı; 1889’da Uyuyan Güzel balesi sahnelendi; 1890’da yazdığı Maça Kızı, o yıl Çarlık Operaevi’nde sahnelendi. Sanatının doruğuna çıktığı sırada Nadezhda von Meck onu parasal olarak desteklemeyi ve mektuplaşmayı kesti. Ancak Çaykovski beste çalışmalarını sürdürdü ve 1892’de Rusya’da bir turne gezisine çıktı. Moskova yakınlarında bir ev alarak burada Patetik Sonat ’ı besteledi, Fındıkkıran balesini yazmaya başladı. 1893’te kolera salgını sırasında kaynatılmamış bir bardak su içmesi sonucu yatağa düşerek (bir başka iddiaya göre ise bir soylunun yeğeni ile olan ilişkisinden ötürü zehirlenerek veya kendisini öldürmek için arsenik içerek) Petersburg’da öldü.
Çaykovski, sekiz senfoni, on bir opera, üç bale, üçü piyano, biri keman olmak üzere dört konçerto, üç yaylı dördül, en ünlüsü Andante Cantabile (1. yaylı dördülün ağır bölümü) olan çeşitli oda müziği eserleri bestelemiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder